Ik zie mezelf niet echt als iemand van middelbare leeftijd. Dat zou betekenen dat minstens de helft van mijn leven al voorbij is. Maar serieus, geloof ik echt dat ik honderd zal worden? Verbazingwekkend hoe de hersenen kunnen werken met zo’n cognitieve dissonantie!

Wat ik de laatste tijd wel merk, is een sterker besef van het onafgemaakte en het onverwerkte. De emotionele rommel die zich uit in materiële rommel – dingen die ik niet kan weggooien, dingen die ik niet heb uitgezocht.  Overblijfselen van projecten (gehaakt of in andere vormen) die ik niet heb kunnen afmaken. (De zomer gaat over in de herfst, dus dat zomertopje dat ik aan het maken was, is niet meer nodig…!)

Achter die alledaagse opeenstapeling zie ik een ander soort: die van spijt. Spijt om grotere dingen maar ook kleine en subtiele dingen. Spijt van prioriteiten waar ik geen echte prioriteit aan geef, afleidingen die ik gebruik om het ongemak te verstoppen dat ik het leven niet helemaal leef zoals ik zou willen.

Als we sterven, zeggen ze dat we allemaal vanzelf een life review maken. We blikken terug op het leven en voelen de steek van spijt van dingen waar we niet aan toe zijn gekomen. Het verdriet van verbroken vriendschappen die we nooit hebben kunnen helen, de frustratie van onafgemaakte projecten die we nooit zullen voltooien.

Ik begin nu het fenomeen van de midlifecrisis te begrijpen… Die momenten van acuut besef dat een groot deel van mijn leven onherroepelijk voorbij is en dat wat overblijft onzeker is en in toenemende mate verstoken van mogelijkheden. Wat doe ik dan met mijn leven?

Draag ik dag na dag bij aan die lijst met spijt? Of bouw ik aan een reservoir van herinneringen en connecties die aan het eind van mijn leven dankbaarheid zullen oproepen? Verspil ik tijd uit een  gevoel dat mijn leven niet zo belangrijk of waardevol is of haal ik vreugde uit de kleinste geneugten? Het gouden zonlicht in mijn kamer op deze herfstige middag en de aromatische smaak van mijn goede Chinese thee?

Bij de dood kunnen we niet alleen spijt ervaren, maar ook de kostbaarheid van de tijd die we nog hebben. Wat jammer om dat pas aan het einde van ons leven te ervaren!

Om de dichter Mary Oliver te citeren: “Vertel me, wat ben je van plan te doen met je ene wilde en kostbare leven?”